Tijd. Een bijna niet te vangen begrip dat toch zo overheersend aanwezig is. “Tijd is geld” maakt dat tijd iets kostbaars wordt, iets wat in waarde uitgedrukt wordt. Een niet weg te denken onderdeel van onze economie. Druk, haast, opgejaagd, snel hebben allemaal een link met tijd.
Wist je dat er ook nog een andere tijd is? Heb je weleens gehoord van Chronos en Kairos?
Chronos staat voor de lineaire, meetbare tijd, kloktijd. De tijd waarin we van activiteit naar activiteit gaan, de tijd waarin we doel- en resultaatgericht te werk gaan en de tijd waarin we altijd tijd tekort komen.
Bij Kairos gaat het om de innerlijke tijdsbeleving. Hiervoor is aandacht, rust en concentratie nodig. “De vertraagde tijd die als een ruime jas om je heen zit.” Of “de ware tijd die tot leven komt als de klokken zwijgen” uit “Kairos, een nieuwe bevlogenheid” van Joke Hermsen.
Ik hoef je waarschijnlijk niet te vertellen dat, zoals met zoveel dingen op dit moment in onze maatschappij, de balans tussen Chronos en Kairos ver te zoeken is. Kairos verdient meer aandacht. Want maak jij tijd om te… verdiepen, vertragen, rouwen, integreren, voelen?
Vertragen
Dirk de Wachter verwoordt het zo mooi: Ik vergelijk onze tijdgeest met een speedboot, TINA genaamd: There Is No Alternative. Die boot vaart heel snel, en vooraan staan blitse jongens in dure pakken met hun haren in de wind magnumflessen champagne leeg te spuiten, terwijl hun mooie vrouwen kirren van plezier. Maar achteraan vallen mensen uit de boot, omdat het zo snel gaat en er geen relingen zijn.
Dat het algehele tempo trager moet in onze maatschappij is duidelijk. Snel en veel. Wie kan het nog echt bijhouden? Wie, als hij of zij echt naar zijn lichaam zou luisteren, naar zijn of haar verlangen, voelt dat dat is wat het wilt? Zelfs die blitse jongens en kirrende vrouwen vooraan die speedboot? Als die oprecht en zuiver eerlijk tegen zichzelf zouden kunnen zijn, is dat dan hun bewuste keuze? Ik vraag me dat echt vaak af.
Verandering zit bij jezelf. Dus, hoe zit het met jouw eigen ritme, het enige ritme waar je echt invloed op hebt? Ga jij wel eens een versnelling trager? Of kom je zelfs weleens helemaal tot stilstand? Een eerste stap zou bijvoorbeeld kunnen zijn om doorheen de dag eens vijf minuten stilte maken en om je heen kijken. Een paar diepe ademhalingen maken en alle spanning eruit zuchten. Naar de geluiden luisteren in je omgeving. Je tenen voelen. In het begin misschien wat onwennig, maar hoe vaker je het doet, hoe dichter je bij jezelf je komt, langzaamaan, steeds een beetje meer.
Verdiepen
Oppervlakkigheid zegeviert. Swipen, scrollen, snel nog even dit, zoveel mogelijk van alles wat, van ’t een naar ’t ander rennen, voelen daar doen we niet aan,… .
Een emotie tot in de diepte durven voelen heeft moed en kwetsbaarheid nodig. Een vriendschap verdiepen heeft openheid en vertrouwen nodig. Kennis verdiepen vraagt concentratie en aandacht. Een bedrijf opbouwen en verdiepen vraagt om geduld en duurzame groei. En allemaal hebben ze tijd nodig. In de diepte gaan, daar moet je voor vertragen en ruimte voor maken. Verdieping brengt ook een zekere kwaliteit i.p.v. het veel populairdere kwantiteit.
We zijn de schoonheid van diepgang in alle haast wel vergeten lijkt het. Op welk gebied van je leven verlang jij naar meer verdieping? En hoe zou je daar verandering in kunnen brengen, al is het maar door net iets meer tijd en ruimte te nemen dan gewoonlijk?
Integreren
Je rent van de ene workshop naar de andere, je pas gekochte cursus is nog niet afgewerkt of je koopt al de volgende. Er lijkt wel een onverzadigbare honger naar informatie. Maar in hoeverre wordt die informatie ook echt verwerkt, toegepast en dus geïntegreerd?
Integreren, je iets zo eigen maken dat het heel vertrouwd wordt. Ik besteed daar zelf bewust veel aandacht aan. Als ik bijvoorbeeld een online cursus koop dan neem ik daar de tijd voor, om de informatie tot me te nemen. Verdiepen en integreren gaan hier hand in hand. Om informatie op een diepere laag te verwerken is integratie nodig. En voor mij betekent integratie: herhalen, nog eens bekijken, opnieuw uitproberen.
Het is eigenlijk net zoals een goed boek opnieuw lezen. Je ontdekt nieuwe dingen, leert iets bij, of begrijpt iets op een diepere laag omdat je weer verder staat in je levenservaring.
Welk boek, cursus, film, vaardigheid voel je enthousiasme voor om nog eens opnieuw te bekijken, nieuwsgierig te zijn naar wat het je kan brengen?
Rouwen
De afgelopen maanden kwam de dood even heel dichtbij. Iemand die ik heel graag zie, had een hartaanval gehad (en is inmiddels weer helemaal hersteld en gezond en wel). De dood, het ultieme einde van het leven, kwam dichtbij en was tegelijkertijd als een onbekende. Om mijn gevoelens daarrond een plek te geven, ben ik mij gaan verdiepen in boeken over de dood. Ik ontdekte Manu Keirse en zijn prachtige manier van schrijven. De dood kwam wat dichterbij en werd wat menselijker.
Rouwen en afscheid nemen, niet alleen van het leven, maar van alles wat we in ons leven moeten loslaten, vraagt tijd. Ruime tijd. Daar kan echt niks in gehaast worden. Dat betekent niet dat het leven die hele rouwperiode stil hoeft te staan. Maar het vraagt aandacht, ruimte maken voor emoties, er mee zijn en langzaam los rafelen. Of zoals Manu zo mooi zegt over de dood: doodgaan is niet loslaten maar anders leren vasthouden. Prachtig.
Zo heb ik bijvoorbeeld ook jaren na dato gerouwd omdat ik niet mijn eerste studiekeuze gevolgd heb en psychologie ben gaan studeren. Een hele tijd was ik dat zelfs vergeten. En opeens kwam dat terug op de voorgrond. En voelde ik een stukje boosheid en verdriet. Balen, want wie weet hoe mijn leven anders had gelopen. Ik heb dat verhaal en die gevoelens een tijdje dicht bij mij gehouden, mee genomen doorheen mijn dagelijkse leven, in gesprekken naar boven gebracht. En na een paar maanden was het klaar. Ik heb gerouwd en nu heb ik geaccepteerd dat het zo gelopen is.
Maak jij tijd om afscheid te nemen van iets? Sta jij stil bij de emoties die je daarbij voelt (verdriet, boosheid en blijheid net zo goed)? Laat jij rouwen toe in je leven?
Voelen
We zitten zoveel in ons hoofd. Logisch ook want de meeste van onze werk-activiteiten vragen dat ook van ons. Mentale activiteiten, kennis activiteiten. Ik merk bij mezelf heel vaak dat als ik een paar uur computerwerk heb gedaan dat ik helemaal ben vergeten dat ik naast mijn hoofd dat denkt en handen die typen ook nog een heel lijf heb.
Tijd om te voelen betekent dus niet alleen tijd maken om je emoties te voelen, maar ook simpelweg tijd om je hele lijf in je gewaarwording op te nemen. Aandacht hebben voor de fysieke sensaties in je lichaam, hoe het met je energieniveau is (moeheid wordt vaak pas gevoeld als we echt helemaal tot stilstand komen) en inchecken bij jezelf wat je emotionele staat is.
Zo ontzettend waardevol. Waarom? Je gedachten kunnen je veel informatie geven over wat je bezig houdt, maar je lichaam, je lijf, dat weet (door te voelen) pas waar het naar verlangt. Als je dus dichter bij jezelf wilt komen, dan is naar je lichaam leren luisteren de beste ingang.
Als je dit leest en het is de juiste moment, dan wil ik je uitnodigen om eens naar je lichaam te luisteren. Heeft het iets nodig? Ervaar je de ideale lichaamstemperatuur? Heeft het behoefte aan voeding? Is er nood aan rusten of slapen? Wilt het aangeraakt worden of misschien juist alleen zijn? Stap 1 is de bewustwording. Stap 2 is de actie, het effect uitvoeren, als dat kan, van wat er nodig is.
