Eind augustus verscheen er een artikel over mij in de krant “Het Laatste Nieuws” met de sensationele titel: “Van 9.600 euro kan ik een jaar leven.” Je kan het artikel hier lezen. Toen de journalist (aka mijn neef) mij twee maanden daarvoor voor de reportage vroeg, antwoordde ik al: “Ik ga wel het meest atypische beeld ooit geven en zal verschillen van de anderen in de reeks.” Ik ontving e-mails en persoonlijke berichtjes van mensen die mijn verhaal heel inspirerend vonden. Maar ook een 1.200 niet zo respectvol geformuleerde reacties op de facebookpagina van HLN. Door de regels heen heb ik hier veel nuttige vragen en opmerkingen uit kunnen halen die ik in dit artikel zal beantwoorden.
Wie enkel de titel zou gelezen hebben en niet het hele artikel zou kunnen denken dat mijn boodschap is dat we met zijn allen van 800 euro/maand moeten kunnen leven. Niets is minder waar en vooraleer ik meer deel over mijn financiële situatie ga ik eerst graag wat dieper in op de essentie van mijn verhaal.
De essentie
Mijn visie is absoluut niet dat iedereen maar met 800 euro per maand content moet zijn. Integendeel! Dat zou de waanzin zijn en het andere uiterste van de mainstream boodschap dat het steeds meer en meer moet zijn. Ik vind dat er een tendens heerst dat we échte kwaliteit niet meer waarderen en we alles zo goedkoop mogelijk willen hebben zodat we er vooral meer van kunnen kopen i.p.v. beter. We zijn een consumeer-maatschappij geworden, waarin alles tot een verhandelbaar goed wordt gereduceerd. Waar het kapitalisme hoogtij viert en investeringen het hoogste goed zijn. De meest essentiële jobs worden ondergewaardeerd: de mensen die zorgen voor ons eten, voor onze kinderen, ouderen en zieken. En dat vind ik een triestige zaak.
In die ruis zoek ik naar eenvoud en naar het op mijn manier doen. Voel ik een serene rebel in mij, een idealist, goh, zelfs een naïeveling, die het graag anders wilt doen. Mijn levensstijl én bijbehorend uitgavenpatroon zijn allesbehalve mainstream én ik weet ook dat ik niet de enige ben die anders leeft of anders wilt leven. Ik zoek naar de balans waarin ik het met zo weinig mogelijk doe en toch ook een comfortabel en kwaliteitsvol leven leid.
Ik gun het mezelf om meer dan genoeg geld te verdienen. Maar. Ik wil daar niet ongezond hard voor werken. Ik wil niet enkel werken om een duur dak boven mijn hoofd te betalen. Ik wil werk doen wat mij voldoening geeft, dat zichtbare impact heeft en waarin ik trouw blijf aan mijn waarden. En waarin ik dicht kan blijven bij mijn natuurlijk ritme.
Het blijft voor mij ook nog een zoektocht en als ondernemer sta ik nog maar aan het begin van mijn ondernemerschap. Wat weinigen, ook starters, niet weten is dat het in de meeste gevallen zeker 2 tot 3 jaar duurt vooraleer je bedrijf financieel stabiel is. Dus op dit moment maak ik de bewuste keuze om weinig te verdienen. Dat ik weinig materieel bezit, maakt mij daarom niet minder gelukkig. Integendeel, ik voel mij op vele andere vlakken ontzettend rijk.
Die 800 euro per maand (9.600 euro per jaar) waar er in de titel naar wordt gerefereerd is overigens de basis, het minimale bedrag waar ik in nood en tijden van crisis (ziekte, of zoals recent corona) op terugval door mijn andere uitgaven terugschroef. Op sommige momenten is dat bedrag dus ook hoger en is er ruimte om eens lekker uit eten te gaan, een workshop te volgen, of voor een sauna of massage.
Hoe doet ze dat?!?
Laat ik eens antwoorden op die vraag die veel mensen zich waarschijnlijk stelden: “Hoe doet ze dat?!?!?”
Een korte situatieschets: ik heb vijf jaar lang samengewoond met mijn partner en zijn zoontje. Wij vormden dus een gezin van drie waarin mijn vriend en ik allebei verhoudingsgewijs ons aandeel voor de gezinsuitgaven op onze gezamenlijke rekening stortten. Recent hebben we er recent voor gekozen om apart te gaan wonen.
Op jaarbasis hadden wij de volgende kosten:
| Huur | 625 euro | Maandelijks |
| Weekbudget | 225 euro | Wekelijks |
| Internet | 32 euro | Maandelijks |
| Gas | 52 euro | Maandelijks |
| Elektriciteit | 78 euro | Maandelijks |
| Water | 131 euro | Kwartaal |
| Plukboerderij | 808 euro | Jaarlijks |
| Provinciebelastingen | 38 euro | Jaarlijks |
| Ivarem | 54 euro | Jaarlijks |
| Verzekering huis | 175 euro | Jaarlijks |
| Verzekering familiale | 75 euro | Jaarlijks |
Zonder de jaarlijkse kosten komt dat op maandbasis uit op 1800 euro, waarvan mijn aandeel dus 800 euro is en mijn partner (voor hem en zijn zoon) een aandeel van 1.000 euro bijdraagt. Voor de jaarlijkse kosten (en dan vooral het aandeel plukboerderij) haal ik het geld van mijn spaarrekening. Als ik dit zou incalculeren in mijn maandelijks aandeel kom ik uit op 850 euro per maand.
Het weekbudget gaat voornamelijk naar eten. Mocht je dat eetbudget trouwens hoog vinden: voeding is echt iets waar ik geld aan uit kan geven: ik koop zoveel mogelijk verse en gezonde voeding en voornamelijk biologisch. Wij beseffen niet eens half hoe weinig wij ons eten onderwaarderen en dat het percentage van ons inkomen dat naar eten gaat eigenlijk veel te laag is. Maar goed, dat is stof voor een ander artikel.
Nu wij terug apart wonen en ik tijdelijke een plek heb gevonden in een co-housing situatie zijn mijn kosten hier en daar wat veranderd. Ik budgeteer nog steeds 800 euro per maand en kom daar voorlopig mee toe. En, het doet me weer stilstaan bij de ongelofelijke grote kost die wonen met zich meebrengt. Ik heb dan ook alle begrip voor de vaak terugkomende en zeer terecht opmerking die ik van lezers op Social Media kreeg: “Ik betaal al 800 euro per maand aan huur… .” Ik besef dat wij met onze huurwoning van 625 euro per maand een grote uitzondering hadden gevonden. En dat als alleenstaande, en zeker met kinderen, het een onmogelijkheid is om met 800 euro per maand toe te komen.
Velen vroegen mij tips om goedkoper te wonen. Ik moet diep zuchten als ik dit schrijf, want ik wou dat ik ze had. Mijn eigen persoonlijke keuze is tot nu toe altijd een alternatieve en creatieve manier van wonen geweest. Ik neem je even mee doorheen de verschillende plekken war ik woonde: co-housen met een vriendin, samenwonen met mijn vriend, een goedkope studio, studentenhuis, tijdje hotel papa of mama, bij vrienden wonen, een eigen appartement, een huis huren dat na een aantal jaren in handen komt van een projectontwikkelaar die vergeet om huur te vragen (true story!), een goedkoop huis huren met mijn vriend, co-housen. Niet altijd keuzes die veel vastigheid, zekerheid en comfort boden. Mijn drang naar vrijheid en naar geen slaaf te willen zijn van de 9-5 mentaliteit was dan ook groter. Die persoonlijke keuzes hebben allemaal te maken met de waarden die belangrijk zijn voor jou. En, toegegeven, nu ik ook weer voor het woondilemma sta, sta ik weer oog in oog met de realiteit daarrond. Het is niet simpel, lieve lezer, dus mocht jij ook die frustratie kennen: I get you!!
Een woordje uitleg over de financiën van een zelfstandige
Mijn artikel werd ook vaak gelezen door mensen die niet zo thuis zijn in de wereld van het ondernemen en de bijbehorende financiële en boekhoudkundige achtergrond. Daarom een woordje uitleg over zelfstandig zijn met een eenmanszaak. Je kan er van uit gaan dat wat je ontvangt van je klanten (je omzet) voor de helft en bij velen nog minder uiteindelijk als ‘nettoloon’ op je privé-rekening belandt. Hoe komt dat? Als zelfstandige zijn wij verantwoordelijk om alles zelf te betalen: personenbelastingen, sociale zekerheid, maar denk ook aan als we onszelf een dertiende maand of vakantiegeld willen uitbetalen en natuurlijk alle beroepskosten die nodig zijn om ons beroep uit te voeren.
Een voorbeeld van zo’n beroepskost zijn de sociale bijdragen. Voor zelfstandigen in hoofdberoep betaalde je in 2021 minimaal zo’n 750 euro per kwartaal, dus 3.000 euro per jaar. Aan dat bedrag ontkom je niet. En vaak is dat meer, want wordt het gerekend als een percentage (20,5 %) van je netto belastbaar inkomen (je omzet – je beroepskosten). Iets om als ondernemer in je budgetten goed rekening mee te houden en typisch iets waar een zelfstandige ineens mee verrast kan worden als hem dat ontgaan is.
Als je goed hebt opgelet, heb je ook gezien dat mijn autokosten niet in het lijstje van privé-uitgaven hierboven staan. Mijn autokosten worden voor een deel (zakelijk gedeelte – een bepaald percentage afhankelijk van hoe vaak je je auto inzet voor je beroepsactiviteit) als beroepskosten ingebracht. Die kosten betaal ik in zijn volledigheid van mijn zakelijke rekening en zijn dus op een minder zichtbare manier onderdeel van mijn ‘nettoloon’.
Hoe kan ze nu in hemelsnaam een auto van 10.000 euro betalen?
Hoe kan ze nu in hemelsnaam een auto van 10.000 euro betalen als ze maar 1.000 euro per maand verdiend was ook een vraag die vaak terugkwam. Omdat die auto dus niet betaald is van die 1.000 euro per maand (aka mijn persoonlijke bankrekening) maar van mijn zakelijke bankrekening. De reden waarom ik in dit artikel de hele tijd ‘nettoloon’ tussen aanhalingstekens zet is omdat het netto-loon van een zelfstandige veel moeilijker te bepalen is dan dat van iemand in loondienst. Die 1.000 euro is ook een gemiddelde over een aantal jaren. Als zelfstandige weet je van tevoren zelden hoeveel omzet je per maand zult maken en kunnen je inkomsten dus behoorlijk fluctueren.
Ergens vind ik dat juist ook de schoonheid van zelfstandig zijn en doet de naam het ook echt eer aan. Je bent zelfstandig, eindverantwoordelijke en staat volledig op eigen benen. Uiteraard binnen een bepaalde structuur die door de overheid opgelegd is, waar wat ik moet afdragen soms als ongelofelijk hoog voelt (wat bij de loonkost bij arbeiders en bedienden eigenlijk ook zo is, maar minder zichtbaar voor de persoon die in loondienst werkt) én waar ik nog altijd genoeg speelruimte voel om mee door te gaan.
Maakt ze geen misbruik van de sociale zekerheid?
Niet onbelangrijk in dit hele verhaal is ook mijn voorgeschiedenis. Ik ben sinds begin januari 2018 zelfstandige, in het eerste jaar verdiende ik net geen 1.500 euro per maand (Als je al ondernemer vakantiegeld wilt of een dertiende maand dan heb je dat ook voor jezelf uit te betalen) In het tweede jaar kwam ik uit op 907 euro per maand. Wat ik toch belangrijk vind om daarbij te vertellen is dat ik in dat tweede jaar enorm veel last had van angstaanvallen. Maar ik weigerde terug te vallen op een ziekte-uitkering. Ik wilde blijven werken omdat bezig zijn mij ook voldoening gaf. Dat maakte dat ik voor een deel ook moest terugvallen op mijn spaarrekening. (Ik schreef dit jaar al een artikel over mijn omzet, kosten, belastingen en winst in de eerste twee jaren als ondernemer. In 2020 werd het helaas niet makkelijker om een mooie omzet te halen door de coronacrisis. Gelukkig kon ik beroep doen op steunmaatregelen van de overheid. Met niemand ten laste kwam dat uit op net geen 1.300 euro per maand. Maar ook daar wil ik de aanvulling doen dat dat niet rechtstreeks naar mijn privé-rekening ging. Een heel deel van mijn beroepskosten, waaronder bijvoorbeeld de sociale bijdragen bleven doorlopen en ook daar gebruikte ik die 1.300 euro voor.
Inmiddels is dat wel langzaam weer aan het keren, sta ik sinds begin september ook weer volledig op mijn eigen benen en hoef ik geen gebruik meer te maken van de financiële ondersteuning vanuit de overheid (waarvoor ik overigens heel dankbaar ben). Overigens waren er heel veel opmerkingen van mensen die er van overtuigd waren dat ik vast en zeker een “dopper” was en misbruik maakte van de sociale zekerheid. Dat waren opmerkingen die me raakten, omdat ik het juist zo belangrijk vind om geen misbruik te maken van anderen. Die mensen wilde ik het liefst persoonlijk vertellen dat ik lang getwijfeld of ik wel gebruik zou maken van de steunmaatregelen, dat ik nog nooit gebruik heb moeten maken van een werkloosheidsuitkering, dat ik nog meer twee keer op “ziektekas ben moeten gaan” en dat ik geen rijke ouders of vriend heb die mijn leven financieren.
Interessant hoe die opmerkingen mij kwetsen. Omdat ze die waarde in mij raakte die het belangrijk vind om voor mezelf te kunnen zorgen en financieel op eigen benen te staan.
En zo zoeken we allemaal ons eigen stukje welzijn, op onze eigen manier, in een economie en maatschappij die (voor de één al wat meer als voor de ander) dysfunctioneel kan aanvoelen. Ik voel voor iedereen die het anders wilt doen en daar zijn eigen weg in zoekt veel respect.
Ik hoop dat ik je met dit artikel helderheid heb kunnen bieden in een stukje van mijn financieel verhaal. Met veel plezier gaf ik een inkijkje hierin. Mocht je nog vragen hebben, mag je mij gerust een e-mail sturen: sophie@appleblue-seagreen.com
